Numer telefonicznej rejestracji: 68 417 28 74
Logo: Palium
Medycyna Paliatywna i Leczenie Bólu
w Zielonej Górze

Czym jest opieka paliatywna?

Opieka paliatywna - pytania i dpowiedzi

  • Wielu Polakom ból towarzyszy codziennie. Jak liczna jest ta grupa?
Szacuje się, że w naszym kraju z powodu bólu przewlekłego cierpią setki tysięcy osób. Jednym z najpowszechniejszych jego rodzajów jest ból nowotworowy, który dotyka rocznie około 200 tysięcy pacjentów. Może on pojawić się na każdym etapie choroby i zawsze wymaga leczenia. Każdego roku, ponad 90 tysięcy chorych umiera na nowotwór, doświadczając bólu.
  • Czy z bólem da się żyć?
Jeśli ból ma niewielkie nasilenie, to oczywiście można. Jednak ból przewlekły, szczególnie ten związany z nowotworem, jest zwykle bardzo silny. Taki ból wpływa negatywnie na wszystkie sfery życia i nie pozwala normalnie funkcjonować. Jest tak nieprzyjemny, że dla cierpiącej osoby wszystko inne staje się nieistotne.
  • Jak – najbardziej ogólnie – można zdefiniować ból?
Według Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu, jest to „nieprzyjemne doświadczenie czuciowe i emocjonalne, związane z rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek lub opisywanym jako takie uszkodzenie”. z punktu widzenia pacjenta, ból jest cierpieniem.
  • Jakie są rodzaje bólu?
Ból możemy podzielić na ból ostry i ból przewlekły. Ból ostry pełni funkcję ostrzegawczo-obronną, informując, że w organizmie dzieje się coś niedobrego, np. ma miejsce stan zapalny. Usunięcie przyczyny powoduje ustąpienie bólu. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy ból przestaje być sygnałem ostrzegawczym, a staje się źródłem cierpienia. Takim zjawiskiem jest ból przewlekły, który nie ustępuje pomimo wygojenia tkanek (np. po urazie) lub towarzyszy chorobie przewlekłej, takiej jak nowotwór. Taki ból traci już swoją funkcję ostrzegawczą i staje się niezależnym procesem chorobowym. Wśród bólów przewlekłych możemy wyróżnić ból ciągły (podstawowy), który wymaga podawania w stałych odstępach czasowych leków o długotrwałym działaniu. z kolei ból przebijający oznacza czasowe zaostrzenie bólu, pojawiające się na tle dobrze kontrolowanego bólu podstawowego. Wymaga on leków podawanych doraźnie. Jeśli jako kryterium podziału uwzględnimy mechanizm powstawania bólu, to możemy wyróżnić ból receptorowy i niereceptorowy. Ból receptorowy powstaje na skutek pobudzenia receptorów bólowych, które znajdują się w mięśniach, kościach lub narządach wewnętrznych. Może on być leczony klasycznymi lekami przeciwbólowymi, czyli analgetykami. z kolei ból neuropatyczny (niereceptorowy) wywołany jest uciskiem lub uszkodzeniem dróg nerwowych, przewodzących bodźce bólowe. Ból ten jest dotkliwy i trudny do leczenia. Aby go uśmierzyć, potrzebne są wysokie dawki leków przeciwbólowych w połączeniu z lekami wspomagającymi (koanalgetykami).
  • Czym jest ból nowotworowy?
Ból nowotworowy to każdy ból, występujący u pacjenta chorego na nowotwór. Najczęściej jest on wynikiem rozwoju procesu nowotworowego i związanego z nim uszkodzenia tkanek, a w szczególności tkanki nerwowej. Jako bóle nowotworowe określa się również: bóle będące następstwem terapii onkologicznej oraz bóle, których przyczyną są choroby towarzyszące nowotworowi, np. zmiany zwyrodnieniowe w układzie kostnym, neuropatia popółpaścowa lub cukrzycowa.
  • Gdzie pacjenci powinni szukać pomocy?
Lista placówek opieki paliatywnej w województwie lubuskim - http://hospicjum.zgora.pl/PL/3070/Placowki/ .
  • Czym jest medycyna paliatywna?
Jest to dziedzina medycyny zajmująca się diagnostyką, zapobieganiem i leczeniem objawów, które towarzyszą postępującym i zagrażającym życiu chorobom. Opiera się na idei i filozofii opieki paliatywnej. Terminy „opieka paliatywna” i „opieka hospicyjna”, według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), są równoznaczne. Według definicji WHO z 2002 roku, opieka paliatywna ma celu poprawę jakości życia chorych i ich rodzin, stających wobec problemów związanych z zagrażającą życiu, postępującą chorobą, poprzez zapobieganie i znoszenie cierpienia, dzięki wczesnej identyfikacji, ocenie i leczeniu bólu oraz innych problemów somatycznych, psychologicznych, socjalnych i duchowych. w zmodyfikowanej w 2002 roku definicji zwrócono uwagę na działania profilaktyczne oraz profesjonalne postępowanie, polegające na poprzedzonym diagnostyką leczeniu bólu i innych objawów. Opieka paliatywna bywa często mylona z opieką końca życia, która jest jedynie jednym z elementów opieki paliatywnej. Nowa definicja WHO zakłada włączenie opieki paliatywnej na każdym etapie ciężkiej i zagrażającej życiu choroby, o ile tylko pacjent wymaga leczenia objawowego. Forma opieki i jej zakres powinny być dostosowane do stanu pacjenta oraz jego potrzeb. w sytuacji wystąpienia uciążliwych objawów, pacjent może być objęty opieką nawet w czasie, gdy jest jeszcze prowadzona terapia przyczynowa.
Podsumowując: medycynę paliatywną należy traktować jako medyczne, specjalistyczne postępowanie objawowe, uwzględniające w szczególności kontrolę bólu i innych objawów somatycznych. Wyróżnia się ono holistycznym podejściem, w którym zakłada się zapewnienie pacjentowi (w razie potrzeby) wsparcia psychologicznego, socjalnego i duchowego.
Opiekę paliatywną należy odróżnić od opieki długoterminowej, skierowanej do pacjentów ze schorzeniami przewlekłymi (np. pacjenci przewlekle leżący) oraz od świadczeń z zakresu pomocy społecznej.
  • Kto jest odbiorcą świadczeń z zakresu medycyny paliatywnej?
W Polsce, pacjenci objęci opieką paliatywną to w ponad 90% osoby powyżej 18. roku życia, z czego ponad 90% stanowią osoby chore na nowotwór. . Pod względem prawnym, opieka paliatywna w Polsce jest regulowana Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2013 roku w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej (Dz. U. 2013 poz. 1347). Wykaz schorzeń został zawarty w załączniku nr 1.
  • Kiedy rozpoczyna się opieka paliatywna? Czy dopiero w momencie, gdy lekarze stwierdzą, że wyczerpały się możliwości terapeutyczne? a może wcześniej?
U pacjentów z chorobą nowotworową opieka może i powinna być włączana już w trakcie leczenia onkologicznego, jeśli u chorego wystąpią uporczywe objawy. u chorych z innymi schorzeniami, czas opieki zazwyczaj ogranicza się do okresu, gdy zaprzestano już stosowania terapii przedłużających życie.
  • Czy chory poddany terapii onkologicznej może jednocześnie korzystać z opieki paliatywnej?
Definicja WHO zakłada, że możliwe jest włączenie opieki paliatywnej na każdym etapie ciężkiej, zagrażającej życiu choroby, jeśli tylko pacjent wymaga leczenia objawowego. Forma opieki i jej zakres powinny być dostosowane do stanu pacjenta oraz jego potrzeb w tym zakresie. Jeśli występują uciążliwe objawy, takie jak np. ból, pacjent ma prawo do opieki paliatywnej na każdym etapie choroby nowotworowej – niezależnie od tego, czy jest właśnie w trakcie diagnostyki onkologicznej, czy w trakcie leczenia, czy też takiego leczenia mu nie zaproponowano lub je zakończono.
  • Czy w Polsce wszyscy pacjenci z chorobą nowotworową są leczeni?
Spośród pacjentów objętych opieka paliatywną, u około połowy w ogóle nie prowadzono terapii onkologicznej. Powodem takiej sytuacji jest dyskwalifikacja przez onkologa, zwykle wtedy, gdy choroba jest już zbyt zaawansowana, by ją leczyć lub jest to postać nowotworu, która nie odpowiada na terapię. Pozostałymi przyczynami dyskwalifikacji mogą być: stan ogólny pacjenta oraz istnienie innych schorzeń. Są też sytuacje, kiedy to sam pacjent nie wyraża zgody na leczenie lub przerywa terapię.
  • Obecnie wiele się mówi o pakiecie onkologicznym, który wzbudza wiele kontrowersji. Czy medycyna paliatywna, która jest ściśle związana z leczeniem onkologicznym, została w tym pakiecie uwzględniona?
Nie tak, jak na to zasługuje. Ponad 90% pacjentów trafiających do opieki paliatywnej to pacjenci onkologiczni. Jednak w pakiecie onkologicznym skupiono się przede wszystkim na części diagnostycznej, której celem miało być wczesne rozpoznanie i szybkie włączenie leczenia. Zapomniano tylko, że u pacjentów onkologicznych może być też potrzebna terapia objawowa, czyli opieka paliatywna. Dla dużej grupy pacjentów jest ona jedyną możliwą formą terapii. Proszę sobie wyobrazić pacjenta, u którego zdiagnozowano nowotwór, ale z powodu zaawansowania choroby lub ciężkich obciążeń (np. kardiologicznych) nie został on zakwalifikowany do leczenia onkologicznego (które zgodnie z ideą pakietu byłoby zastosowane dość szybko). Pacjent otrzymuje zatem skierowanie do opieki paliatywnej i – w zależności od miejsca zamieszkania – musi czekać od 1 do 3 miesięcy na przyjęcie do ośrodka (w województwie lubuskim czas oczekiwania na pierwszą wizytę hospicjum domowego przewaznie nie przekracza tygodnia, czas oczekiwania na przyjęcie do hospicjum stacjonarnego jest uzależniony od wolnych łóżek, świadczenia w poradni udzielane sa na bieżąco). Przez cały ten czas cierpi z powodu bólu lub innych objawów oraz pozbawiony jest wsparcia psychologicznego, które również jest dostępne w ramach opieki paliatywnej. Tak więc, po wejściu w życie pakietu onkologicznego, pacjenci będą mieli szybki dostęp do kosztownych terapii onkologicznych, natomiast na znacznie tańsze leczenie objawowe będą musieli wciąż długo czekać.
 
dr n. med. Aleksandra Ciałkowska-Rysz

Elementy dodatkowe powiązane z tą informacją

Kontakt i O Nas

O Nas

NZOZ PALIUM świadczy, od lipca 2008 roku, usługi z zakresu medycyny paliatywnej i hospicyjnej w ramach umowy z Oddziałem Lubuskim NFZ. Umowa obejmuje świadczenia dla pacjentów z Zielonej Góry i powiatu zielonogórskiego. Świadczenia te wykonywane są w : hospicjum domowym, poradni medycyny paliatywnej.
czytaj dalej
Palium - przychodnia

Kontakt

NZOZ PALIUM
Medycyna Paliatywna i Leczenie Bólu
ul. Zamkowa 7/6A - wejście od strony ul. Jeleniej
65-086 Zielona Góra
telefon: 68 417 28 74
fax: 68 417 20 58
czytaj dalej

Numer telefonicznej rejestracji

68 417 28 74